ÇALIŞMAK – İŞ HAYATI – KARİYER

Londra’da çalışmak düşündüğünüz kadar da zor değil. Türkiye’ye göre çalışma / özel hayat dengesi daha iyi ve ayrıca çalışanların hakları daha iyi korunuyor. Her ne kadar bu yazıdaki çoğu bilgi İngiltere geneli için de söylenebilecek olsa da ben Londra’yı baz alarak yazıma başlıyorum.

Kimler İş Bulabilir?

İş bulabilmek için belki de önünüzdeki en temel sorun vize. Eğer çalışma hakkını bir şekilde sağladıysanız, kendi sektörünüzde iş bulmak için önünüzde pek bir engel yok.

Çalışmak İçin Neler Gerekiyor?

VİZE

Öncelikle çalışma hakkına(çalışabilmenize olanak tanıyan herhangi bir vize veya İngiltere oturum hakkı) sahip olmalısınız. Eğer henüz bu hakka sahip değilseniz, ne şekilde alabileceğinizi araştırmalısınız. Başvurabileceğiniz çeşitli vize tipleri bulunuyor. Örneğin, belli bir alanda iş tecrübeniz var ve bunu İngiltere’de yapmak istiyorsanız, kendi işinizi kurup da vize alabileceğiniz Ankara Anlaşması olarak bilinen vizeye başvurabilirsiniz. Bunun için bir iş planı çıkarmalı ve ayrıca gerekli evrakları hazır ederek vizeye başvurmalısınız. Eğer olumlu bir karar verirlerse size İngiltere kapıları açılacak ve çalışmak için en büyük engeli geçmiş olacaksınız. Ankara Anlaşması yapmak çalışma vizesi alabilmenin en popüler yöntemlerinden birisi fakat daha pek çok vize yine çalışma hakkı tanımakta. Örneğin çok iyi bir eğitiminiz var ve iş deneyiminiz de sağlam ise çalıştığınız bölüm üstün yetenek vizesine başvurmanıza olanak tanıyor olabilir. Alternatif olarak lisans veya lisans üstü programlara kayıt yaptırıp öğrenci olarak gelirseniz, alacağınız GSV Tier 4 vizesi ile de part time çalışma hakkı alabiliyorsunuz. Diğer pek çok çalışma vizesi alternatiflerinin olduğu, İngiliz Hükümetinin sayfasını ÇALIŞMA VİZELERİ linkine tıklayarak ziyaret edebilirsiniz.

CV

CV hazırlamak her ne kadar zorunlu olmasa da, eğer iş başvurusunda bulunacaksanız önceden hazır bulundurmanız işinizi oldukça kolaylaştıracaktır. İş başvurularının %99’unda CV göndermeniz gerekir. İstisnalar içine, tanıdık yanında işe başlamak, yetenek istemeyen işler yapmak eklenebilir. CV Hazırlamak ile ilgili yazımı okumanızı öneririm. Bazı firmalar ise CV göndermeniz yerine kendi internet sitelerinde bulunan bilgileri doldurmanızı ve böylece firmanın istediği formatta online CV hazırlamanızı istiyorlar. Yine de bu bilgileri doldururken size yol gösterecek bir CV’niz mutlaka olsun.

Banka Hesabı

Her ne kadar bazı işlerde nakit ödeme yapıyor da olsalar gireceğiniz, ciddi bir işte daima maaşlar banka hesabınıza yatırılır. Bu nedenle işe girmeden önce banka hesabı açmanız gerekecektir. Bazen banka hesabı açmak için gittiğiniz banka, işinizi ve kaldığınız yeri öğrenmek ister. Henüz çalışmadığınızı söylediğinizde ve hesaba şuan bir para yatırmanızın mümkün olmadığını belirttiğinizde hesap açmak istemeyebilirler. Ben yine de iş ararken zamanınızı boşa geçirmektense bir banka hesabı açmaya çalışmanızı öneriyorum.

National Insurance Number

İşe girmeden önce NIN olması zorunlu olmasa da işverene NIN belirtmeden maaş alamazsınız. NIN her çalışan insana verilen, ömür boyu sizin olacak bir vergi numarası. İngiltere’de yasal olarak çalışma hakkı olan herkesin alabileceği bir numara. National Insurance Number alabilmek için yapmanız gerekenler National Insurance Number başvurusu sayfasında açıklanmakta.

Öğrenci Vizesi İle Çalışmak

Eğer öğrenci olarak İngiltere’de bulunacaksanız ve bu sürede çalışmanız mümkün mü merak ediyorsanız okumaya devam edin. Eskiden dil okullarında okumak için gelen öğrencilere çalışma hakkı veriliyordu. Artık Lisans veya Lisans üstü okuyacak, GSV Tier 4 vizesi alacak öğrenciler bu haktan yararlanmaya devam ederken, dil okulları ve dengi kurslara gelenler malesef ki çalışma hakkı alamıyorlar. Eğer Part Time çalışma hakkınız varsa, bu demek oluyor ki, geçici süreli işlere girebilirsiniz. Haftada 20 saati geçmemelisiniz. Üniversiteniz tatildeyken ise bu süre full time yani haftada 40 saate çıkabiliyor. Eğer çalışma hakkınız olmadan, öğrenciyken çalışmaya başlarsanız, bunu hükümet bir şekilde tespit ederse, vizenizi iptal edebilir, sınır dışı edilebilirsiniz. Ayrıca İngiltere’ye 10 seneye kadar girememe cezası alabilirsiniz. Her ne kadar bu cezalar öyle herkese verilmese de bu riski almak sizin tercihiniz. Bilginize sunarım…

Maaşlar Nasıl?

Türkiye’ye kıyasla zengin ve fakir arası uçurumun daha dar olduğunu söyleyebilirim. Bu da demek oluyor ki, düşük seviye işler yaparak dahi para biriktirmeniz mümkün. Türkiye’de ise ay sonunu nasıl getireceğim derdi ile zorlanan insan sayısı İngiltere’ye göre kat be kat fazla. Bu demek değil ki, İngiltere’de yaşam çok kolay. Çalışmayıp para kazanırım mantığına sahipseniz başka bir ülkeye gidiniz. Yaptığınız işte iyiyseniz ve İngilizce bilginiz önünüzde engel teşkil etmeyecek kadar iyi ise o zaman çok güzel miktarlarda maaş sizi bekliyor diyebilirim. Minimumdan başlayarak piyasada kimlere neler ödendiğine değineyim. Nisan 2023 tarihinden itibaren asgari maaş saat ücreti olarak 10.42 £ olacak şekilde ayarlandı. (Lütfen pound maaş alıcam diyerek kur farkına bakıp TL’ye çevirip, süper zengin olurum düşüncesine kapılmayın. İngiltere’de kazanırken bu parayı Türkiye’de yemiyorsunuz) Minimum maaş ile çalışabileceğiniz pek çok iş var ama genelde çoğu yer bu miktarın üstünde ödeme yapar. Zaten hiç yeteneğinizin olmadığı, yeni öğrendiğiniz bir iş yapıyorsanız beklentinizi oldukça düşük tutmalısınız. Örneğin garsonluk yapmaya yeni başladınız, gireceğiniz restoranda size saat ücreti 10.42 pound veriyorlar. Günde 8 saat haftada 5 gün çalışırsanız, haftalık ücretiniz basit bir matematik ile 416.80 pound olacaktır. Genelde garsonlar daha çok kazanabilmek ve biraz olsun rahat geçinebilmek için 40 saatin üzerine çıkıyorlar. Hizmet sektöründe haftada 50 saat normal karşılanıyor. Biraz tecrübe ile bu saat ücretini 12 pound seviyesine rahatlıkla çekebilirsiniz. 3 yıl üstü deneyim ve bir kaç restoran değiştirme ile de 15 pound üzerine çıkmanız mümkün. Mühendislik yapıyorsanız ve önceden en az 3-4 yıl tecrübeniz var ise o zaman saat ücretiniz kabaca 20 pound dan başlar. Tabi Türkiye’de çalıştığınız firma sizi İngiltere’ye gönderiyorsa durum biraz daha farklı olabilir. IT sektöründe çalışanlar ise saat ücretini 30-35 pound arası tutabilirler. Piyasada pek çok yazılımcı yılda 55,000 ila 100,000 pound arası kazanmaktalar. Bu rakamların daha üstüne çıkmak da olası. Londra IT sektöründe iş olanakları açısından oldukça avantajlı. Finans sektöründe ise bazen rakamlar oldukça uçuk olabiliyor. Saat ücreti 20 pound da alan var, 100 pound ve üzerine çıkabilen de var. Finans sektöründe iş bulmak için Londra oldukça ideal bir şehir. Zaten bu sektörde çalışanlar da bunu biliyorlar. TIP çalışanları için İngiltere’nin kapıları ardına kadar açık. Zaten bu sektörde daima eksiklik çekiliyor. Maaşlar oldukça iyi, çalışma saatleri ideal ve vize alabilmek oldukça kolay. Buraya bütün sektörleri yazmam pek mümkün olmasa da sizleri İŞ İLANLARI sayfama davet ediyorum. Sayfada Türkçe bilenler için verilen iş ilanlarını göstersem de siz dilerseniz bu aramayı değiştirip dilediğiniz anahtar kelimeyi yazarak arama yapabilirsiniz. Kendi sektörünüzden bir kaç kelime yazıp, verilen maaşları da görebilirsiniz. Aldığınız maaşa göre yaşam giderlerinizi ayarlayıp, Londra’da full time çalışarak yapacağınız herhangi bir iş ile geçiminizi sağlayabilmeniz için hiç bir engel görmüyorum.

Londra`da çalışmak için çok üstün özelliklere sahip bir insan olmanıza gerek yoktur. Her yeteneğe sahip kişi burada iş bulabilir. Hiç bir tecrübeniz yok ve dil bilginiz yeterli değil ise bile bir coffee shop (starbucks, coffee nero, costa, pret a manger gibi yerler) da işe girebilir ve geçiminizi sağlayabilirsiniz.

Ne demek istiyorum?

Ne iş yaparsanız yapın hakkınız ne ise onu isteyin!

İşveren ve işçi ilişkisi açısından Türkiye standartlarının üzerinde bir çalışma ortamı bulacaksınız.  İşe girdiniz ve beklediğiniz gibi değil mi? Tavsiyem işvereniniz ile bunu net bir şekilde görüşüp eğer anlaşmazlığa düştü iseniz ayrılmanız. Başka bir iş bulmanız çok da zor olmayacaktır!

Öncelikle Öğrenciler İçin Londra – İngiltere’de Çalışmak Hakkında Bilgiler

İngiltere, öğrenciler için yarım zamanlı (GSV Tier 4 vizesi ile üniversite eğitimi almaya gelenler için haftada 20 saat, aynı vize ile dil okuluna gelenler için haftada 10 saat) çalışma hakkı tanıdığı için aslında ekonomik olarak son derece uygun bir tercihtir.  Çalışma hakkını almak için en az 6 aylık bir kursa yazılmanız gerektiğini ve belirttiğim üzere GSV Tier 4 vizesi almanız gerektiğini unutmayın.

Londra da hayat, Istanbul`dan daha ucuz!

Eger dil eğitimi icin İngiltereyi düşünüyor iseniz İngiliz Sterlini ile Türk Lirasi arası karşılaştırma yapıp gözünüzü korkutmaya gerek yok. İngilterede öğrenciliğiniz sırasında yapabileceğiniz pek cok iş var ve bu işlerde çalışırken kazancınız ile geçiminizi sağlamanız oldukça kolay. Londra`da ayda 1500 pound ile geçinmek olası iken Istanbul`da ayda 1500 Lira ile geçinmeniz imkansızdır.  Bu yazıyı ilk yazdığım yıllarda bir pound 3 TRY denk geliyordu. O sebeple eski hesaplamaları değiştirmeden şuan yazdığım kısmı aşağıda aynen devam ediyorum. İşin ilginç noktası da şu ki bu mantık halen daha aynen geçerli.

Asla 800 pound = 2400 Lira ve Istanbulda 2400 lira yeter! gibi çeviri yapıp yanilgıya düşmeyiniz.  Londra da kazandığınızı Londra`da, Istanbulda kazandığınızıda Istanbulda harcıyorsunuz. Örnek vermem gerekirse 1 pound ile pazarlarda 10 adet muz, 6-7 adet elma, 8-9 adet limon alabilirsiniz. Istanbul’da ise 1 lira ile ne alırsınız? Bir pub da 1 pint (0,56 litre) bira 3.5  pound, Istanbulda ucuz barlarda 0.5 litre birayı 5  liraya verirler. Mcdonalds, Burgerking gibi fastfood restoranlarda ortalama bir menu (bigmac; whopper) 4 ila 5 pound arası değişir(büyük boy), İstanbul`da en son 7 liradan fazla idi. Şimdi kim bilir kaç liraya fırladı? SÜPERSİN ENFLASYON! (İngiltere’de enflasyon oranları çok düşük) Cep telefonu faturanıza bakarsak, Vodafone`dan  18 aylık kontrat yapip ayda 25 pound odeyerek sıfır km bedavaya cep telefonu aldım, her ay 600 dakika (her servis sağlayıcısına) ve sınırsız mesaj(her servis sağlayıcısına)`da faturaya dahil.  Türkiye’de ayda 600 dakika istediğiniz cep telefonu numarasını aramaya kalkın maaşınızın tamamını fatura olarak ödersiniz. (SÜPERSİN TELEKOMÜNİKASYON VERGİLERİ!) Güncel bir tavsiye olarak eğer iPhone düşkünü iseniz iPhone4 almanızı tavsiye ederim. Çoğu servis sağlayıcısı aylık £40 gibi ücretler ile 18 aylık kontrat yaparak alabildiğine konuşma dakikası, sınırsız mesajlaşma ve internet bağlantısı veriyor. Telefon için £200 gibi bir ücret ödüyorsunuz. Kiralar Londra`da pahalı derler. Evet gayet pahalı :). Istanbulda Bağdat Caddesi ya da Bebek de kiraya çıkarsanız oralar  da pahalıdır. O açıdan bakarsanız Londra`da pahalı. Aylık 250 pound vererek de gayet rahat yaşayabilecek iken bazıları 500+ pound verip yaşamayı tercih eder ve pahalı der. Tamamen tercih meselesi ve biraz da bilgi gerektiriyor. Örneğin internete verilen ilanları iyi takip eder ve iyi bir konumda uygun bir oda bulursanız maaşınızın %15-20 sini kiraya verip çok rahat geçinebilirsiniz. Istanbul’da maaşınızın % kaçı kiraya gidiyor ? Londra`daki ilk aylarımda aldığım maaşın %40 ı kiraya gidiyordu ve geçimimi sağlıyordum. Bu açıdan bakınca aslında abartıldığı kadar da pahalı  olmadığı görülüyor. Bu konuda sayfalarca örnek verilebilir, anlatmak istediğim basit ve net! Herhangi bir iş yapın, tembellik etmeyin, Londra`da kazanacağınız para ile İstanbul`da kazanacağınız para arasında kıyaslama yapılınca İngiltere`de alım gücünüzün daha fazla olduğunu görüyorsunuz.

Ne kadar kazanılabilir?

Şöyle ki, çalışırken alacağınız saat ücreti en az 6.08  sterlin (1 Ekim 2011 itibariyle) olacaktır. Haftada 20 saat çalışırken ayda 486  sterlin civarı kazanabilirsiniz. Aylık kazancınız £486  ise vergi verilmeyen limit içinde olduğundan ötürüde bu paradan vergi düşülmeyecektir. Hiç bir yeteneği ve bilgisi olmayan, İngilizcesi orta seviye bir öğrenci için başlangıçta bu kadar kazanmak bence gayet iyi. Eğer biraz şanslı ve ısrarcı iseniz saatine 6.5 ila 7  pound arası kazanabilir ve geçiminizi rahatlıkla sağlayabilirsiniz. Teknik bilgisi ve deneyimi olanlar ise daha iyi işlere girip saat ücreti 7 sterlin ve üstünü rahatlıkla kazanabilirler. Örneğin bilgisayar programcısı,  web site dizayn veya geliştirme ile uğraşanlar saatine en kötü 10 pound alacaklardır ki bu rakam genelde 14-15 pound arasında değişir.  Saat başı £20+ kazanan ve henüz Londra’da ilk yılını dolduran pek çok kişi var..  Bu da demek oluyor ki aylık vergiler çıkınca ortalama 2000 ila 2500 pound arası bir kazanç! Yapabileceğiniz bazı işler ve ortalama kazanç örnekleri verir isem:

• Bulaşıkçılık– Garsonluk (ufak restoran gibi yerlerde): £6.08 /saat : £486 / aylik
• Garsonluk vb işler(starbucks, burger king vb zincir restoranlarda): £6.08 ila £7  /saat: £486-£560 /aylık
• Satış elemanı, tezgahtar : £6.08 – £7 /saat : £486- £560 aylık
• Teknik her türlü iş : £7 – £20 : £560 – £1600

Eğer part time (yarı zamanlı) çalışacağım ve her şey kurallara uygun olsun, bel altına vurmuyorum! diyorsanız; en düşük kazanç ile bile dişinizi sıkarak yaşarken nerede ise geçinecek kadar para kazanabilirsiniz. Türkiye şartlarına bakın. Her zamanki gibi İstanbul’u baz alalım.  Full time(tam zamanlı) çalışırken bile anca geçinen birisi ile ayni hayatı İngiltere’de öğrenci olarak yaşayarak elde etmek bence son derece cazip.  Hele hele güzel bir iş bulup saatine 10 pound alarak ve kursunuz tatilde iken full time çalışıp para biriktirmeye başladığınızda dahada eğlenceli oluyor.

Para harcamak

Turkiye`den getirdiğiniz para çabuk eriyecek ve harcamak zor gelecek. Acı ama gerçek!  Üzülmeyin! Londra’da iş bulup çalışırken kazandığınız para sizi rahatlatacak ve hayat bir anda ucuzlayacaktır! Hmm 5 pound Türk Lirası ile 15 lira!(bugünün kuru ile, ileride bu değişirse aha hata buldum! diye sevinmeyin! Lira’mızın değerini düşürenler utansın) Çok pahalı almayayım! Türkiye’den getirdiğiniz parayı harcarken ister istemez aklınıza hep türk lirasına çevirip hesaplamak gelecektir. Burada para kazanmaya başlayınca bu sıkıntı ortadan kalkıyor. Hmm £5 ucuzmuş! demeye başlıyorsunuz. 🙂 Benim gibi elektronik cihazlara düşkünlüğünüz var ise de kazancınızı burda harcamak oldukça zevkli.  Çoğu elektronik ürün Türkiye’ye kıyasla daha ucuz. Sebebi ise hem İngiliz Sterlini’nin alım gücü hem de Türkiye’ye kıyasla alınan düşük vergiler. Örneğin şuan( Kasım 2010) tr de 5500 liraya satilan Nikon d300 dijital profesyonel fotoğraf makinesi, Ingiltere’de 1000 pound yani bu günün kuru ile 3000 lira.  Tr de part time çalışarak ayda 1000 lira kazanan birisi hiç yemeden bu urunu 5.5 ayda alabilecekken aynısı Londra`da çalışan bir öğrenci için 1 ayda biriktirilen paraya eş değer. Para biriktirir iseniz TR`e döndüğünüzde bu para daha da kıymetlenecek. Bütün bu getirileri göz önüne alırsanız İngiltere’de TR’den getirdiğiniz parayı tamamen harcamadan burda kazanıp burda harcayarak egitiminizi ne kadar ucuza getirebileceginiz kararına varacaksınız. Londra’da aylık gideriniz ise eğer kira bedelinizi düşük tutar ve harcamalarınızda tutumlu olur iseniz 700-800  sterlin civarı (barınma, ulaşım, market alışverişi vb dahil)olacaktır. Son güncelleme: 27 Temmuz 2012